ดนตรีเป็นภาษาสากล คำพูดชุดเดียวกันในรูปแบบของการปราศรัย อาจไม่มีใครตั้งใจฟัง แต่เมื่อนำสารเดียวกันนั้นมาแปลงเป็นถ้อยคำใส่ลงในทำนองดนตรี คนฟังจะตั้งใจฟัง และจดจำแต่ละคำได้แม่นยำจนร้องตามได้ ทำให้ท่วงทำนองและคำร้องนั้น กลายเป็นเพลงทีสร้างความเป็นหนึ่งเดียวกันให้กับฝูงชน
เพลง Do you hear the people sing? จากมิวสิคัล Les Misérables เป็นเพลงที่ถูกนำมาใช้เป็นเพลงปลุกใจในการชุมนุมประท้วงมาแล้วนับคร้งไม่ถ้วน ทั้งโดยกลุ่มคนเสื้อแดง กลุ่มมวลมหาประชาชน กปปส. มาถึงกลุ่มสนับสนุนธนาธรและพรรคอนาคตใหม่ มาจนถึงการชุมนุมของนักเรียนนักศึกษา เพื่อต่อต้านรัฐบาล ดังนั้นเพลง Do you hear the people sing? จึงเป็นเพลงที่โหลที่สุดเพลงหนึ่งสำหรับการชุมนุม
นักเรียนนักศึกษา ต่างรู้สึกฮึกเหิมที่จะได้ร้องเพลงที่ใช้ขับไล่รัฐบาลตามบริบทของละครบรอดเวย์ ต่างส่งข้อความถึงกันผ่านโซเชียลมีเดีย แจ้งให้เตรียมตัว เตรียมเนื้อร้องภาษาไทย บางคนเข้าใจว่า เพลงนี้มีที่มาจากการชุมนุมในฮ่องกง
แต่การจะกดดันรัฐบาลนั้น ไม่เคยมีใครทำสำเร็จด้วยการ ร้องเพลง และไม่มีบทเพลงใด เป็นตัวแปรในการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองหรือสังคม ไม่ว่าจะ “My Way” หรือ “Love Me Tender”
เพลงที่แต่งขึ้นมาเพื่อประท้วง หรือใช้เรียกร้อง หรือใช้สร้างพลังให้กับมวลชน มีมานานผ่านครึ่งศตวรรษ เช่น “Blowing in the Wind”, “A Change Is Gonna Come”, “If I Had a Hammer”, “The Truth Keeps Marching On” หรือ “Battle Hymn of the Republic” เพลงเหล่านี้ช่วยสร้างความหวัง จุดประกายความกล้าหาญ แต่ไม่ใช่ปัจจัย ที่จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในสังคม
โจน บาเยซ (Joan Baez) ศิลปินระดับตำนานอันยิ่งใหญ่ และนักเคลื่อนไหวทางการเมืองของสหรัฐอเมริกา ได้กล่าวไว้ว่า ความเปลี่ยนแปลงทางสังคม ไม่ได้เกิดขึ้นเพราะดนตรี ดนตรีเป็นเพียงสื่อสำหรับสิ่งที่เราลงมือทำ” ( Eitan Gavish 2009)
ดังนั้น นอกเหนือจะส่งเสียงของเนื้อร้องแล้ว นักเรียนนักศึกษา ได้ลงมือทำอะไรที่จับต้องได้บ้าง ที่เป็นข้อพิสูจน์ว่ามีความมุ่งหมายที่จะยกระดับสังคม เนื้อร้องของเพลงพรรณาไว้ว่า –
Do you hear the people sing?
Singing the songs of angry men?
It is the music of the people
Who will not be slaves again!
ใครคือ angry men และใครคือ slaves? ชีวิตของนักเรียนนักศึกษาในรอบหลายสิบปี โกรธเกรี้ยวเรื่องใด นอกเหนือจากการมีอุปกรณ์สื่อสารทันสมัย กินอาหารแฟรนไชส์ ดูหนังดูละคร ท่องเที่ยวต่างประเทศแล้ว มีอะไรให้แค้นเคือง มีใครข่มเหงจนกลายเป็นทาส?
การต่อต้านรัฐบาลครั้งนี้ เป็นการเคลื่อนไหว ที่อ้างถึงคำตัดสินโดยศาลรัฐธรรมนูญ ให้ยุบพรรคอนาคตใหม่ และตัดสิทธิทางการเมืองต่อกรรมการบริหารพรรคเป็นเวลา 10 ปี แลใช้ตรรกะว่า “พรรคที่ได้คะแนนเสียงมาจากคนกว่า 6 ล้านคน จะถูกยุบโดยคณะตุลาการ 7 คนได้อย่างไร”
นั่นหมายถึง การไม่ต้องยึดถือกฎหมายกันอีกต่อไป ถ้าเป็นคนหมู่มาก และลืมคิดไปว่า คนหมู่มากที่แท้จริง คือคนที่ลงคะแนนเสียงให้กับ พรรคพลังประชารัฐและพรรคเพื่อไทย
คำพิพากษาของศาล แถลงไว้ชัดเจนว่า ประเด็นที่ผิดไม่ใช่การตีความนิยามของคำว่า “เงินกู้” แต่อยู่ที่ เป็นการรับ “ผลประโยชน์อื่นใด” เพราะเป็นการให้กู้ที่คิดดอกเบี้ยต่ำกว่าการค้าปกติ และชี้ตัวกฎหมายที่บัญญัติไว้ว่า ถ้ามีเงินบริจาค เงินสนับสนุน รายรับ หรือ ประโยชน์อื่นใด ที่ผิดปกติ และเกิน 10 ล้านบาท ถือว่าผิด
นักแต่งเพลงชั้นนำของโลกไม่ว่าจะมาจากวัฒนธรรมใด กลายเป็นตำนานอันยิ่งใหญ่เพราะพวกเขาถ่ายทอดเนื้อเพลงที่แต่งขึ้นมาด้วยอารมณ์บริสุทธิ์ ด้วยความรู้สึกที่มาจากประสบการณ์อันแท้จริง ด้วย “เสียง” ที่เป็นของตนเอง ไม่มีใครปั่นหัวกรอกหู
หากจะร้องเพลง Do you hear the people sing? ก็ควรจะศึกษาให้ละเอียด และเปรียบเทียบว่า สภาพชีวิตและสังคมจริงของเราเป็นเช่นนั้นไหม การที่คนวัยเรียนมัธยมปลาย หรือมหาวิทยาลัย ออกมาฟูมฟายว่า “ทุกวันนี้คุณภาพชีวิตลำบากมาก เมื่อเทียบกับรุ่นพ่อรุ่นแม่” เป็นวาทกรรมที่บ่งบอกถึงความไร้ศักดิ์ศรีของผู้พูด หากปัจจุบันผู้พูดอายุ 17 ปี จะรู้ได้อย่างไรว่ารุ่นพ่อรุ่นแม่ มีชีวิตอย่างไร อยากจะมโนอะไรก็ไม่ต้องรู้จริง
หรือแผ่นป้ายที่เขียนว่า “พอกันที นิทานชนชั้น” ชูป้ายแล้วอ่านหรือเปล่า มองไปรอบๆ ตัวเห็นชนชั้นหลากหลาย มาเรียนด้วยกันในมหาวิทยาลัยหรือเปล่า เห็นหรือเปล่าว่าหัวหน้าพรรคอนาคตใหม่เป็นชนชั้นไหน มีเงินมากกว่าพ่อแม่ของผู้ชุมนุมทุกคนรวมกันหรือไม่? แล้วใครบ้างที่ถูกริดรอนสิทธิมนุษยชน เราต้องทบทวนว่า “เสียง” ที่เราเปล่งออกมานั้น มาจากจิตวิญญาณของเรา หรือเราพูดตามเสียงที่แว่วมา
เป็นเรื่องน่าแปลก ที่เห็นเนื้อเพลงเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ แต่เห็นว่ากฎหมายไม่มีความหมาย อย่างไรก็ตาม เราคงต้องติดตามดูว่าคนรุ่นใหม่ที่เน้นสุขนิยม และอ้างถึงความเป็นเจ้าของอนาคตเหล่านี้ จะมีสักกี่คนที่จะเป็น martyr ผู้ยอมสละชีพแทนฝูงชน ดังที่พูดถึงไว้ในเนื้อเพลง Do you hear the people sing?
